Bartłomiej Osumek – Taniec jako forma pracy socjoterapeutycznej

Bartłomiej Osumek

Taniec jako forma pracy socjoterapeutycznej

Szczególną formą działań na rzecz rozwoju dzieci i młodzieży w naszej świetlicy jest terapia poprzez taniec (choreoterapia), którą łączymy z elementami aktorstwa. Do tego celu w roku 2004 została powołana do życia grupa taneczno – aktorska „DEJA VU”.

Taniec ma wiele, niezwykłych walorów, które pozwalają wyrażać swoje emocje oraz odreagować wszelkie stresy i napięcia. W pracy z dziećmi i młodzieżą, mającą trudności  w nazywaniu i radzeniu sobie z swoimi emocjami choreoterapia ma ogromne znaczenie. Pozwala w sposób naturalny uwolnić te emocje, nadać im kształt i symboliczne znaczenie. Pozwala również w dużym stopniu się zrelaksować i rozluźnić. 

Dowiedziono naukowo,  iż stres oraz traumatyczne wydarzenia powodują zablokowanie niektórych partii mięśniowych, których to odblokowanie z upływem czasu jest coraz trudniejsze. Systematyczne zajęcia choreoterapii w tym zajęcia rozciągające i rozluźniające powodują  w znacznym stopniu odblokowanie tychże partii mięsni a tym samym powodują odblokowanie niektórych emocji i uczuć, wyzwolenie ich. To wszystko ułatwia potem pracę nad wyrażaniem swoich emocji i tych złych i tych dobrych, nad świadomością własnego ciała, umiejętnym radzeniu sobie ze stresem.

Niejednokrotnie nasi wychowankowie mają trudności w opanowaniu materiału mówionego dlatego też klasyczne przedstawienia prezentowane w oparciu o słowo stanowią dla nich często barierę nie do pokonania. Przedstawienia, które prezentuje grupa „DEJA VU” bazują przede wszystkim na ruchu,   to on jest siłą napędową i elementem często zastępującym słowa. Dzięki temu nasi wychowankowie w znacznym stopniu pozbyli się stresu związanego z wyjściem na scenę  co  dało  im  możliwość  świadomego i pełnego zaprezentowania własnej osoby i  talentu jaki posiadają. Wszystko to prowadzi do   wzrostu  własnej  wartości  u  naszych  wychowanków,  co   jest   niezwykle   ważne w kształtowaniu ich osobowości. Możemy  to potem zaobserwować w wielu dziecinach życia naszych podopiecznych przede wszystkim w łatwości eksponowania się na gruncie społecznym co wyraża się np. w aktywności na lekcjach, wyrażaniu na forum grupy swojego zadania, mówieniu odważnie o swoich potrzebach i oczekiwaniach.

Warto podkreślić, że część naszych wychowanków to osoby  z  upośledzeniem  umysłowym w stopniu lekkim  oraz na pograniczu upośledzenia i to właśnie dla nich zajęcia taneczno – aktorskie mają największe znaczenie ponieważ dają im szansę aby zaistnieć na scenie wśród młodzieży pełnosprawnej i razem z nimi cieszyć się sukcesami. Zajęcia taneczno – aktorskie to również doskonały sposób na kształtowanie  poprawnej  sylwetki  dzieci  i młodzieży. W wielu przypadkach występują u nich problemy w wykonywaniu prostych ćwiczeń rozciągających i równoważnych. Jest to powiązane ze złym zamknięciem i ukształtowaniem odruchów. Zajęcia te wpływają pozytywnie również na cały system odruchowości, który u wielu naszych wychowanków jest mocno zaburzony.

Podczas ponad trzyletniej pracy możemy już zaobserwować duże postępy w  koordynacji ruchowej, technice tańca, umiejętności rytmicznego poruszania się, opanowaniu na scenie. Narodziły się również nowe talenty oraz zamiłowanie do tańca jako sposobu na życie. Znaczna część uczestników grupy to młodzież u progu dorosłości, młodzież na którą czyha wiele niebezpieczeństw szczególnie, że wychowuje się ona często w środowiskach patologicznych i zagrożonych patologią. To, że taniec stał się dla nich doskonałą alternatywą spędzania wolnego czasu oraz kształtowania swoich zainteresowań, uznaję za spory sukces. Możemy więc śmiało  powiedzieć,  że  taniec  w  tym  przypadku  spełnia  również  rolę profilaktyczną (w   sensie   zapobiegania  agresji,  patologii),  jest   alternatywą  dla   wszelkich   używek (narkotyki, alkohol, nikotyna) oraz jest pewną formą resocjalizacji osób, w różnym stopniu zdemoralizowanych.

Ważnym elementem pracy grupy taneczno – aktorskiej „DEJA VU” jest działalność charytatywna, wyrażająca się poprzez występy w szpitalach, przedszkolach integracyjnych, szkołach specjalnych, domach dziecka, ośrodkach wsparcia dziennego dla osób niepełnosprawnych itp. na terenie miasta Częstochowy. Jest to forma działalności, która uwrażliwia na potrzeby osób pokrzywdzonych przez los a jednocześnie daje ogromną satysfakcje i pokazuje jak ważna oprócz wygranych konkursów i przeglądów, jest radość i łzy wzruszenia jakie  dają   te  przedstawienia  innym  oraz  świadomość  bycia  potrzebnym i oczekiwanym.

ps.
Pierwszą osobą, która prowadziła zajęcia z zakresu tańca w naszej świetlicy była Pani Katarzyna Piłka. Obok form klasycznych np. Poloneza, Kujawiaka, prowadziła grupę tańca współczesnego dziewcząt o nazwie „Bose stopy” (2002/2003). Zespół istniał nawet po odejściu prowadzącej. Dziewczęta same tworzyły układy przezntując je przy okazji róznych uroczystości.
Drugą formułą pracy z młodymi ludźmi zainteresowanymi tańcem w naszej świetlicy był zespół „Baterflay”, tańczący break dance, a prowadzony przez Panią Joanne Siwek – nota bene psychoterapeutkę, (2003/2004). Chłopcy tworzący zespół zgłosili się sami. Ich pokazy i solowe wystepy wzbudzały uznanie. Tak powstał pomysł zawiazania zespołu. Tancerze nazwali go „Baterflay” w maju 2004r. Zespół dał kilkanaście pokazów poza świetlicą uatrakcyjniając wiele imprez. Trzon zespołu stanowiło trzech chłopców, którzy w tańcu znaleźli sposób na życie (ukończyli szkoły choreografii i tańca, są instruktorami tańca, obecnie prowadzą własną działalność gospodarczą)
Od sierpnia 2004r. aktywatorem nowych pomysłów wykorzystania tańca w pracy był Bartłomiej Osumek. Stworzona przez niego formuła pracy opierała się na połączeniu tańca współczesnego z elementami pantomimy, break’a i innych elementów wyrażania. Przedstawienia Deja Vu skupiały wielu widzów, były w nich nie tylko elementy choreografii tanecznej ale gra światłem. Deja Vu wykorzystywała w swoich przedstawieniach wiele ciekawych rekwizytów. Grupa miała  na  swoim  koncie  wiymierne sukcesy,  do  największych  można zaliczyć zdobycie I miejsca   w  Przeglądzie  Rejonowym  oraz  III miejsce   w   Przeglądzie  Wojewódzkim w XXXI Wojewódzkim Przeglądzie Szkolnych Zespołów Artystycznych organizowanym  w Młodzieżowym Domu Kultury w Częstochowie.
W latach 2006/ 2007 świetlica współpracowała z choreografem, który technicznie dopełniał kształt przedstawień – był nim Pan Tomasz Gorgol, solista  Akademickiego Teatru Tańca Politechniki Częstochowskiej.
W latach 2007/2008 zajęcia z tańca prowadził m.in.Pan Sławomir Wilk (nota bene tancerz m.in. zespołu „Baterflay”). TMG